Προελευση του Κρητικού σκύλου

Προέλευση του Κρητικού σκύλου (Ιστορική αναδρομή)


Ο Αρχικός Πρόγονος
Πριν 8.000 περίπου χρόνια στην αρχαία Αίγυπτο εμφανίστηκε μια φυλή σκύλου, που έγινε το κυρίαρχο κυνηγετικό σκυλί την εποχή των Φαραώ. Ήταν ένα σκυλί με μεγάλη αξία που το τιμούσαν ακόμη και μετά θάνατον. Στις πυραμίδες έχουν βρεθεί πάρα πολλές τοιχογραφίες με σκηνές κυνηγιού που απεικονίζουν αυτά τα σπουδαία σκυλιά. Για τους σημερινούς μελετητές η συγκεκριμένη φυλή έχει κάτι το μοναδικό,.... Eίναι η πρώτη γνωστή ράτσα σκύλου που έχει εκτραφεί συνειδητά από τον άνθρωπο. Η φυλή αυτή είναι σήμερα γνωστή ως Tesem. Τα ζώα που ανήκαν σε αυτή τη φυλή θεωρούνται ως οι προγενήτορες όλων των κυνηγετικών σκύλων της Αφρικής, της Ασίας και της Μεσογείου. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η αρχιαοζωλόγος Sian Hall στην μελέτη της για την καταγωγή των κυνηγετικών σκύλων, στο Βιβλίο της με τίτλο Dogs of Africa.


Οι απόγονοι του Tesem
Απόγονοι των Tesem θεωρούνται όλα τα Ποτένκο, (Ανταλούζ, Ιμπιζα, Τσιρνένκο, Αίτνας, Κανάριο) το Μπασέντζι, το Αζάγουακ το Σαλούκι,το Γκρέυ χάουντ κλπ. και φυσικά ο δικός μας ο σκύλος. Τα σωματικά χαρακτηριστικά του Tesem ήταν παρόμοια με του Κρητικού σκύλου, αν εξαιρέσουμε το αυτί του που ήταν τεράστιο σε μήκος . Ήταν ένα ζώο με ελαφρύ σκελετό λεπτό και μυώδες σώμα, ταχύτατο με εντελώς όρθιο χωρίς σπασίματα αυτί, με περιελισσόμενη ουρά, που η Sian Hall ονομάζει pink tail (ουρά γουρουνιού), με μακρύ και λεπτό ρύγχος, μακριά και λεπτά πόδια και ανασυρμένη μέση. Η ράτσα αυτή σήμερα δεν υπάρχει έχει εξαφανιστεί μαζί με αρκετές άλλες Αφρικανικές φυλές οι οποίες συνυπήρξαν με το Tesem. Οι φυλές αυτές λίγο πολύ έμοιαζαν μεταξύ τους και πιθανόν να ήταν απόγονοι του. Οι κυριότερες μεταξύ τους διαφορές ήταν το μικρό αλά κρεμασμένο αυτί, που είχε ο ένας τύπος, τα κοντά πόδια που είχε ο άλλος τύπος, οι ουρές που σε κάποια ήταν κουλουριαστές, σε άλλα όχι, ενώ υπήρχε και ένα μικρόσωμο σκυλάκι, με κουλουρωτή ουρά και όρθιο αυτί το οποίο είναι το μόνο από όλες της παραπάνω φυλές που κατάφερε να επιβιώσει μέσα στο χρόνο και να παραμείνει αυτούσιο μέχρι και σήμερα. Το σκυλάκι αυτό είναι το σημερινό Μπασέντζι.


Χρωματισμοί των αρχαίων κυνηγετικών σκύλων
Οι χρωματισμοί των αρχαίων Αιγυπτιακών σκυλιών ποίκιλαν από το μονόχρωμο, το δίχρωμο έως και το Πιτσιλωτό (όπως φαίνεται και στην παραπάνω φωτό) με μικρές η πλατιές κηλίδες. Σήμερα οι σκύλοι που έχουν πιτσιλιές η μπαλώματα ταυτίζονται με τα Πόιντερ, τα Κουρτχαρ, η τα σκυλιά της Δαλματίας και κανείς μας δεν φαντάζεται πόσο αρχαία είναι η προέλευση αυτών των χρωματισμών, (σε αντίθεση με αυτές της ράτσες.)

Κρητικά σκυλιά, το ένα με Πιτσιλιές και το άλλο με μπαλώματα, δύο παρεξηγημένα χρώματα που σπανίζουν σήμερα

Οι κυνηγετικοί σκύλοι κατά την αρχαιότητα
Τα χαρακτηριστικά που κυριαρχούσαν στη μεγάλη πλειοψηφία των κυνηγετικών σκύλων κατά την αρχαιότητα, ήταν το όρθιο αυτί, τα μυώδη και λεπτοκαμωμένα κορμιά, με το αντίστοιχο συμμετρικό κρανίο και την οξύληκτη μουσούδα. Αντίθετα σήμερα οι κυνηγετικές φυλές δεν έχουν καμιά σχέση με τους αρχαίους προγόνους τους ούτε σωματοτυπηκά ούτε και κυνηγετικά (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων). Θα έλεγα, πως είναι σχεδόν αντιγραφή των σύγχρονων Ευρωπαϊκών φυλών, με μεγάλες πιθανότατες να είναι άμεσοι απόγονοι τους.

Στις παραπάνω Αρχαιοελληνικές παραστάσεις φαίνονται καθαρά τα σκυλιά της εποχής εκείνης, λεπτοκαμωμένα μυώδη με όρθια κοντά αυτιά, το ένα μάλιστα φαίνεται να έχει χρώμα λευκό.
Στις παραστάσεις που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα όλα τα σκυλιά είναι τύπου λαγωνικού και όλα ανεξαίρετος έχουν όρθια αυτιά, οι χρωματισμοί τους ποικίλουν από μονόχρωμο έως και το χρώμα του αρλεκίνου. Επίσης μπορούμε να συμπεράνουμε πως κατά την αρχαιότητα υπήρχαν πάνω από μια διαφορετικές ράτσες σκύλων και αυτό φαίνεται αν παρατηρήσετε την παράσταση με το κυνήγι αγριόχοιρου που τα σκυλιά είναι διαφορετικά από τα υπόλοιπα λαγωνικά. Ένα χαρακτηριστικό που τα κάνει να ξεχωρίζουν είναι οι λαιμοί τους, που είναι κοντύτεροι και πιο χοντροί. Οι αρχαίοι μας πρόγονοι πιθανόν γνωρίζαν πως τα σκυλιά με κοντούς λαιμούς έχουν πιο ισχυρό δάγκωμα κάτι που είναι απαραίτητο για τα μεγάλα θηράματα. Στις επόμενες παραστάσεις φαίνονται άλλοι 3 τύποι σκύλων, ένας σαν το σημερινό μολοσσό, ένα λαγωνικό που τα αυτιά του έχουν το ασυνήθιστο σχήμα φύλου και είναι πιο ρωμαλέος από τα άλλα Λαγωνικά, και ο τρίτος τύπος είναι τα Λαγωνικά τα οποια μοιάζουν αρκετά με τα σημερινά Γρέι Χάουντ και παρουσιάζονται στις περισσότερες παραστάσεις. Από ολα αυτά τα κυνηγετικά σκυλιά, σήμερα, στην χωρα μας μάλλον δεν εχει απομείνη κανένα. Εχουν επιβιώσει ομως σε αλλες χώρες, σκυλιά, που ισως, να ειναι οι πιο κοντνοί απόγονοι αυτών των υπέροχων ζώων. Κάποια απά αυτά εχουν παρόμοια εμφάνιση με αυτούς του αρχαίους κυνηγούς ενώ κάποια αλλα παρόμοιες κυνηγετικές αρετές, π.χ Το Γκρέι χάουντ μοιάζει αρκετα με αυτά τα ζώα μονο που οι εκτροφείς το καλιεργισαν με τριανταφυλοσχημα αυτιά και στο κυνήγι Χρησιμοποιεί κυρίως την όραση και την ταχύτητα τους ενω ορισμένες από τις Μεσογιακές φυλές κυνηγούν με τον ιδιο τροπο που κυνηγούσαν αυτά τα αρχαία σκυλιά αλλά υστερούν σε ταχύτητα και έχουν διαφορετικό σωματότυπο αλλά διατηρούν τα όρθια αυτιά, αλλά αρκετά μεγαλύρα. Το πότε εξαφανίστηκαν οι Ελληνικές φυλές δεν γνωρίζω, υπάρχουν πάντως στοιχεία που δείχνουν πως τέτοια ζώα κυνηγούσαν τουλάχιστον μέχρι και το 1950, μόνο που σήμερα κανείς δε τα θυμάται. Οι παρακάτω εικόνες το επιβεβαιώνουν αυτό.
Ο σκύλος που τρέχει, προέρχεται από ένα πίνακα του 1835, που στο σύνολο του, απεικονίζει την άφιξη του Όθωνα στο Ναύπλιο. Η επόμενη εικόνα παρουσιάζει μια οικογένεια στην Αττική που κάθεται γύρω από το τραπέζι, μπροστά είναι ο σκύλος τους και στο βάθος αριστερά είναι κρεμασμένος ο λαγός.

Αριστερή φωτό, Ναύπλιο 1835 - από την άφιξη του Όθωνα, Ελαιογραφία του Peter Von Hess Otto
Ο σκύλος που απεικονίζεται στη ελαιογραφία έχει χαρακτηριστικά Λαγωνικού, το αυτί του είναι κοντό και όρθιο και γενική του εμφάνιση δείχνει να προέρχεται από τους αρχαιοελληνικούς κυνηγετικούς σκύλους,.
Δεξιά φωτό. Αττική 1954. Οικογένεια Χωρικών με τον σκύλο τους. Τον Πινάκα αυτό ζωγράφισε για διαφημιστικούς σκοπούς κάποιος Παπαχρυσάνθου. Στο βάθος αριστερά διακρίνεται ένας λαγός. Τα χαρακτηριστικά του σκύλου είναι χαρακτηριστικά λαγωνικού και είναι φανερό πως η καταγωγή του είναι αμιγώς Ελληνική.

Ο λόγος που παραθέτω αυτές της εικόνες είναι επειδή σήμερα έχουμε την κακή συνήθεια, όχι μόνο εμείς οι Έλληνες, άλλα παρατηρώ πως αυτό γίνεται παγκοσμίως, να προσπαθούμε να συνδέσουμε έτσι αψήφιστα την ιστορία των τοπικών φυλών που κάποτε είχαμε, με την φυλή που αποφασίσαμε να καλλιεργήσουμε, ακόμα και όταν η ομοιότητα της με τους δήθεν αρχαίους προγόνους της είναι μηδενική. Αυτός ο συσχετισμός δεν είναι σωστός, επειδή, στην προσπάθεια να παρουσιάσουμε με εντυπωσιακό τρόπο το έργο μας άθελα μας διαστρεβλώνουμε την πραγματική ιστορία των τοπικών φυλών μας. Περισσότερο όμως ελπίζω πως ίσως υπάρχουν ακόμα, κάπου εκεί έξω, ίσως σε κάποια απομακρυσμένα χωρία, σκυλιά αμιγώς Ελληνικής καταγωγής που κανείς δεν του δίνει σημασία, επειδή δεν μοιάζουν με τα ράτσας που ξέρουμε αλλά κάποιοι παρατηρητικοί θα τα έχουν δει και θα ήθελαν τη διάσωση τους..

Οι πρόγονοι του Τέσεμ
Αλά για να ξαναγυρίσουμε στο θέμα μας γιατί αρκετά απομακρυνθήκαμε, το αρχαίο Αιγυπτιακό tesem, o πρόγονος δηλαδή, του Κρητικού σκύλου, είχε και αυτό προγόνους που είναι φυσικά αρχαιότεροι του. Ο ένας από αυτούς μάλιστα δεν ήταν καν σκύλος. Σύμφωνα και με τον Dr Μπασουράκο τα Τέσεμ οι περίφημοι Λαγωνικοί σκύλοι της Αιγύπτου προήλθαν από δύo, αφρικανικής και ασιατικής προέλευσης. Από τον άγριο Αβησσυνό σκύλο Σίμειο κ. Καμπερού (Κάνις Σιμένσις) και από τον Ασσύριο Λαγωνικό.

Το πιθανότερο είναι, πως στην παραπάνω εικόνα ο τεράστιος σκύλος που απεικονίζεται δεν είναι ο πρόγονος του Τεσεμ επειδή ο dr. Μπασουράκος αναφέρεται σε Λαγωνικό και όχι σε Μαλοσοειδή σκύλο. Δυστυχώς δεν κατάφερα να βρω κάποια στοιχεία για το Ασσυριακό Λαγωνικό.
Με λίγα λόγια το Αιγυπτιακό Τεσεμ είναι ο Αρχικός πρόγονος του Κρητικού σκύλου ο οποίος στην συνέχεια εξελίχθηκε στο Νησί στη μορφή που τον γνωρίζουμε σήμερα. Η πορεία του Κρητικού σκύλου συνοδεύεται από το θαυμασμό των κυνηγών αμέσως από την αρχαία Ελλάδα, την Μινωική Κρήτη και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Υπάρχουν αρκετές γραπτές αναφορές, αλλά και προφορικές μαρτυρίες που μας περιγράφουν τις κυνηγετικές αρετές του, οπότε είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αρκετά πράγματα για αυτόν, όπως για τον τρόπο που κυνηγούσε, το πόσο αποτελεσματικός ήταν στο ξεφώλιασμα, ποιος ήταν ο σκοπός του πριν το ξεφώλιασμα, ποια αισθητήρια όργανα χρησιμοποιούσε για να πετύχει αυτόν τον σκοπό, τι θηράματα ήταν ικανός να κυνηγήσει, με ποιο τρόπο επικοινωνούσε με το αφεντικό του, σε ποια μέρη ήταν ικανός να κυνηγήσει, και ποια ήταν η σχέση του με τα άλλα ζώα, το σημαντικότερο από όλα ερώτημα για το οποίο υπάρχουν φυσικά απαντήσεις ήταν σε ποιο βαθμό έφθανε η νοημοσύνη του και πως τη χρησιμοποιούσε και ακόμα, μέχρι που έφτανε το κυνηγετικό του πάθος και σε ποια ηλικία εκδήλωνε τα κυνηγετικά του ένστικτα, ποια ήταν η συμπεριφορά του απέναντι στους ξένους, με ποιο τρόπο προειδοποιούσε τα αφεντικά του, και γενικότερα ποια ήταν τα προτερήματα του και ποια ήταν τα ελαττώματα του. Δόξα το θεό έχουμε πλούσιο υλικό πληροφοριών που μπορούν να μας διαφωτίσουν επαρκώς για όλα τα παραπάνω. Επίσης ο συνδυασμός, των απεικονίσεων του σκύλου σε συσχετισμό με τις υπάρχουσες πληροφορίες, θα μας βοηθήσουν στο να απαντήσουμε το ερώτημα που απασχολεί πολλούς από εμάς, το κατά πόσο δηλαδή έχει παραμείνει αναλλοίωτος ο Κρητικός σκύλος στο πέρασμα των χρόνων, (Μορφολογικά και κυνηγετικά) πως ήταν στην εμφάνιση κατά το παρελθόν, αν συνεχίζει να είναι ίδιος και σήμερα η αν άλλαξε, πότε συνέβη, και ποιοι είναι οι λόγοι της πιθανής αυτής αλλαγής.
Τέλος αυτό που θα δούμε επιμελώς είναι τι τύπος κυνηγετικού σκύλου ήταν και ποια είναι η σωστή κατηγορία σύμφωνα με τους κανόνες του fCI στην οποία θα πρέπει να καταταγεί.
Αυτές οι απαντήσεις θα δοθούν φυσικά στο τέλος αυτού του άρθρου και θα είναι καθοριστικές για τη φυλή αφού μέσα από αυτές θα δοθούν οι κατευθύνσεις για το σωστό τρόπο εκτροφής της.

Παρουσίαση των πληροφοριών
Οι πληροφορίες που έχουμε στη διάθεση μας είναι τριών ειδών, Γραπτές, προφορικές και αρχαία σχέδια. Θα ξεκινήσω την παρουσίαση από το 400 π.χ. με τον Ξενοφώντα και θα ακολούθησουν οι πληροφορίες που έχουμε πριν, αλλα και μετά από την εποχή του. Θα επιστρεψουμε στο 1750 π.χ και θα καταλίξουμε στο 1933 μ.χ. δηλαδή θα κάνουμε μια διαδρομή μεσα στο χρόνο 3500 περίπου ετών γιατί μόνο ετσι θα μπορεσουμε να κατανοήσουμε τι ειδους κυνηγετικού σκύλου υπήρξε ο σκύλος μας. Ο στόχος της παρουσίασης ειναι να καταφερουμε ολοι να σχηματίσουμε στο μιαλό μας την ίδια πανω κάτω εικόνα για το σκύλο, επειδή αυτό θα βοηθείση στο να συνενοηθούμε ωστε να ξεπεράστεί το σημερινό εμπόδιο που φρενάρη την εκτροφή της φυλής προς την σωστή κατέυθυνση , αφού ο καθενας από εμάς εχει αλο σκυλο στο μιαλό του, κατι που εχει γινει η αιτία να κολίσει η εκτροφή της φυλής και να μοιρασει τους εκτροφείς σε δυο στρατόπεδα, του ΚΟΕ και του ΟΦΚΙ.

Από τα Κυνηγετικά του Ξενοφώντα
Ο Ξενοφώντας έζησε τον τέταρτο αιώνα π.χ. και υπήρξε μαθητής του Σωκράτη. Αναφέρετε με λεπτομέρειες στα σκυλιά της εποχής, σε επίπεδο μορφολογίας και στον τρόπο που κυνηγούσαν, καθώς επίσης και στους τρόπους κυνηγιού και τα μέσα που χρησιμοποιούνταν με μεγάλη λεπτομέρεια. Μεγάλη σημασία έδινε στην συμπεριφορά των κυνηγετικών σκύλων δίνοντας συμβουλές για το ποια σκυλιά είναι ακατάλληλα και πια είναι κατάλληλα για το κυνήγι.
Ακατάλληλα θεωρούσε τα άχαρα, τα δυσκίνητα τα ψηλόλιγνα, τα ασύμμετρα, τα δειλά, όσα δεν έχουν καλή όσφρηση ή γερά πόδια, και τα σκυλιά που δεν δέχονται με χαρά την τροφή που τους προσφέρεται.

Σκηνη κυνηγίου. Το σκυλί συτό εχει πράγματι <<Γερά πόδια>>

Τα καλά σκυλιά θεωρεί πως πρρεπει να εχουν επιβλητική θωριά, να είναι ελαφριά, με ωραίες αναλογίες, γρήγορα, με ευχάριστη έκφραση και κάλο στόμα, ενώ παράλληλα πρέπει να ιχνηλατούν ξεπερνώντας τα τετριμμένα. Συμβουλεύει, μάλιστα, τον κυνηγό που έχει ιχνηλάτες να τους βγάζει συχνά στο βουνό, σε τραχύ έδαφος γιατί ανεξάρτητα από το αν θα βρεθεί λαγός, σκληραγωγούνται τα ποδιά των σκύλων και καταβάλλοντας σωματικό κόπο σε τέτοια εδάφη ωφελούνται. Κατά το κυνήγι ο κυνηγός έπρεπε να ενθαρρύνει τα σκυλιά, και όταν κάνουν σωστά τη δουλιά τους τα χαϊδεύει για να τα επιβραβεύσει.
Για τους Κρητικούς σκύλους λέει τα εξής. Παραπλεύρως των Λακωνικών εφημίζοντο ως ισάξιοι αι κύνες της Κρήτης και μάλιστα τα θήλεα, κατά μίαν γνώμη ευρύτατα διαδεδομένη, (Στην αρχαιότητα όταν μιλούσαν για κυνηγετικά σκυλιά συνήθως αναφερόταν στα θηλυκά ζώα) aι αρεταί του κυνός τούτου ήσαν αι αύται και του Λακωνικού, με την διαφοράν ότι ώς ευρωστότερος και γενναιότερος ήτο πλέον κατάλληλος δια τη θήραν του αγριόχοιρου και αυτής επί της άρκτου.

Λακωνικός σκύλος. Οι σκύλοι που ανηκαν στην φυλή αυτή θεωρούνταν από τα καλύτερα κυνηγετικά σκυλιά της εποχής του Ξενοφώντα μαζί με τα Κρητικά. Η εμφάνιση του Λακωνικού σκύλου ήταν παρόμοια με του Κρητικού.

Η ταχύτης του (Κρητικού σκύλου) ήτο τόσο μεγάλη, ώστε ηδύνατο να τρέχει ευκόλως παραπλεύρως των ίππων, διά τούτο ονομάζεται "πάριππος" υπό του Πολυδεύκους. Επίσης εκαλείτο "διάπονος" διότι είχε καταμάχητον αντοχήν εις το κοπιώδες κυνήγιον και την αναρρίχηση επί αποτόμων δασωδών κυνηγοτόπων. …….
Ο ξενοφωντας λοιπόν μας δίνει τρεις αξιόλογες πληροφορίες για τον Κρητικό σκύλο της εποχής του, ότι είναι ταχύς, ακούραστος και ότι είχε την ικανότητα έναντι των άλλων σκυλιών να μπορεί να κυνηγήσει εύκολα σε απόκρημνα αλλά και δασώδη μέρη.
Κρατάμε αυτές της πληροφορίες για τη συνέχεια…..

Η εμφάνιση του Κρητικού σκύλου κατά την περίοδο του Ξενοφώντα
Δεν γνωρίζουμε πως ακριβώς ήταν οι σκύλοι την εποχή του Ξενοφώντα, αλλά μπορούμε να υποθέσουμε παρατηρώντας τα ευρήματα. Υπάρχουν παραστάσεις αρκετά ακριβείς και κάποιες ειναι πολύ ευδιάκριτες, οπότε μπορούμε με ασφάλεια να βγάλουμε τα συμπεράσματα μας.
Τα παρακάτω νομίσματα είναι ένα καλό παράδειγμα σχεδιαστικής ακρίβειας, και είναι πολύ κοντινά στην εποχή εκείνη.

Νόμισματα της Κλασική εποχής. Τα δύο πρωτα προερχονται από την πολιτεία της Κυδωνίας και το δευτερο από τη Φαιστό και παρουσιάζει τη μυθική Λαίλαπα. Και τα τριά χρονολογούνται από το 350 εως το 270 π.χ.

Μπορούμε να διακρίνουμε καθαρά της λεπτομέρειες των χαρακτηριστικών των σκυλιών που απεικονίζουν. Τα σώματα τους φαίνονται μυώδη με ελαφριά αλλά δυνατή κατασκευή,, με δέρμα μάλλον ελαστικό αλά όχι χαλαρό που διαγράφει και αναδεικνύει τους μυς του σώματος τους, η μέση τους είναι ανασυρμένη, το τρίχωμα φαίνεται κοντό, οι ουρές τους έχουν σχήμα μισοφέγγαρου, έχουν μακριούς λαιμούς και το αυτί είναι εντελώς όρθιο. Πιθανότατα λοιπόν αυτά τα ζώα είδαν τα μάτια του ιστορικού μας και αυτών των ζώων της κυνηγετικές ικανότητες περιγράφει. Θα μπορούσαμε επίσης να προσδιορίσουμε κατά προσέγγιση και το ύψος τους, συσχετίζοντας το ύψος του αρχαίου Μινωίτη με αυτό τον σκύλων. Γνωρίζουμε πως ο άνθρωπος στη Μινωική Κρήτη ηταν γύρω στο 1,70μ και με δεδομένο πως στις παραστάσεις απεικονίζονται άνθρωποι εύρωστοι, άρα είχαν το παραπάνω ύψος, μπορούμε να κάνουμε μια σύγκριση με το ύψος του σκύλου και να καταλήξουμε στην αρκετά ασφαλή υπόθεση πως ο συνηθισμένος σκύλος της εποχής εκείνης ήταν γύρω στους 45 πόντους, όσο
δηλαδή ένα σημερινό Μπασέντζι.

Ο Κρητικός σκύλος πριν και μετά την εποχή του Ξενοφώντα
Οι Κρητικοί σκύλοι υπήρξαν τουλάχιστον 1600 χρόνια πριν την εποχή του αρχαίου μας ιστορικού και όμως, ακόμα και στις αρχαιότερες παρατάσεις τα σκυλιά ως προς την κατασκευή τους φαίνονται αρκετά όμοια μεταξύ τους. Αυτό μπορούμε να το το διαπιστώσουμε παρατηρώντας προσεκτικά της παρακάτω εικόνες οι οποίες απέχουν χρονικά μεταξύ τους εκατοντάδες έτη. Οι μόνες εύκολα εντοπίσιμες διαφορές σχετίζονται με την ουρά και το ύψος. Και τα δύο αυτά χαρακτηριστικά μπορούμε να τα διακρίνουμε σε παλαιότερες αλλά και σε νεότερες παραστάσεις, σε μια χρονολογική κλίμακα που ξεκινάει από το 2.000πχ. και φθάνει έως και σήμερα. Στις παρακάτω παραστάσεις που χρονολογούνται από το 1855μ.χ. έως το 2000π.χ φαίνονται τα χαρακτηριστικά που περιγράφω. Στην πρώτη στη δεύτερη και ιδιαίτερα στην τρίτη παράσταση έχουμε τη χαρακτηριστική περιελιγμένη ουρά, ενώ στην δεύτερη παράσταση φαίνεται το ύψος του σκύλου που είναι σχεδόν όπως του Αιγάγρου, δηλαδή γύρω στους 60 - 65 πόντους.


Παράσταση με κυνήγι αιγάγρου. Χρονολογείται το 1750 π.Χ.


Παράσταση της Μεσομινωικής περιόδου με κυνήγι αιγάγρου που χρονολογείται γύρω στο 2000 π.χ. Βρέθηκε στην Κνωσό.


Σκύλος που Κυνηγάει λαγό. Σκάλισμα σε πέτρα. Η πέτρα αυτή αποτελεί μέρος μιας καμάρας στην κεντρική είσοδο ενός παλιού αρχοντικού στη Μίλατο Μιραμβέλου.
Η σκηνή αυτή έχει σκαλιστή από άγνωστο μάστορα το 1855.

Η επόμενη παράσταση είναι από την Κυδωνία και παρουσιάζει με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο ένα ιδιαίτερα μεγαλόσωμο σκύλο, που προσπαθεί να συγκρατήσει ένας λεπτοκαμωμένος υψηλόσωμος άνδρας. Εδώ φαίνεται καθαρά πως το μέγεθος του σκύλου είναι τεράστιο σε σχέση με αυτό του ανθρώπου. Φαίνεται πως οι υψυλόσωμοι, σκύλοι συνυπήρχαν με τα μετριόσωμα σκυλιά και πιθανότατα να ήταν το ίδιο είδος. Φυσικά δεν αποκλείεται να ανήκαν σε διαφορετικές φυλές, αλλά με το πέρασμα των χρόνων και μέσω διασταυρώσεων να κατέληξαν σε μία.

Σφραγιδόλιθος που παρουσιάζει ενα ιδιάιτερα μεγαλόσωμο σκύλο με τον κυναγωγό του. Βρέθηκε στην περιοχή των Χανίων

Πάντως όποιο και αν ήταν το μέγεθος των Κρητικών σκύλων, τα χαρακτηριστικά που δεν άλλαξαν ιδιαίτερα στα 3900 χρόνια που διανύσαμε, έως τώρα ήταν ο σωματότυπος και οι φημισμένες κυνηγετικές ικανότητες της φυλής. Κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, από το 69 π.Χ. - 330 μ.Χ τα στοιχεία που υπάρχουν για τη φυλή είναι λιγοστά. Σε χάλκινα νομίσματα του Δομιτιανού και του Αδριανού παρουσιάζεται ο ίδιος σκύλος, αυτή τη φορά σαν συνοδός στη θεά, Diktinna. Λιγοστά είναι και τα στοιχεία των επόμενων περιόδων α΄ Βυζαντινής 330-824, Αραβοκρατίας 830-961, β’ Βυζαντινής 961-1204, Ενετοκρατίας 1206/1212-1669, μέχρι που φθάνουμε στο 1683, όπου αρχίζουμε να έχουμε και πάλι πλούσιο υλικό. Μαθαίνουμε λοιπόν οτι ο σκύλος συνεχίζει να διατηρεί της κυνηγετικές τους αρετές όπως και κατά την αρχαιότητα και κυρίως την εξυπνάδα του αλλά είναι κάπως πιο μαλλιαρός από τους προγόνους του. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Κρητικού σκύλου μαθαίνουμε μια σημαντική πληροφορία που μέχρι τώρα αγνοούσαμε, οτι στην εμφάνιση τους τα σκυλιά της Κρήτης μοιάζουν, κάτι ανάμεσα σε αλεπού και λύκο.


Σημερινά Κρητικά σκυλιά με εμφάνιση, πολύ κοντά σε αυτή που μας αναφέρει ο Tourenfort το 1683, <<τα σκυλιά της Κρήτης μοιάζουν κάτι ανάμεσα σε αλεπού και λύκο>>. Παρόμοια σκυλιά γεννιούνται ακόμα και σήμερα αλά κανείς δεν τους δίνει σημασία επειδή δεν μοιάζουν με τα σκυλιά που εχουμε συνηθηση να βλέπουμε.

Η προέλευση του σημερινού Κρητικού σκύλου
Γύρω στο 1800μ.χ. πληροφορούμαστε πως κάτι σοβαρό συμβαίνει και η ιστορία της φυλής αλλάζει σελίδα. Η φυλή παραμελείται για διάφορους λόγους και τα ζώα της αρχίζουν να φέρουν έντονα τα σημάδια του εκφυλισμού. Στη συνέχεια θα έρθουν ξένες ράτσες σκύλων στο νησί και το αποτέλεσμα θα είναι το αναπόφευκτο, η μιγαδοποιηση.
Το 1933 μαθαίνουμε πως στην δυτική Κρήτη η φυλή αριθμεί λιγοστά αμιγή άτομα που ευτυχώς διατηρούν της κυνηγετικές ικανότητες της παλιάς Κρητικής ράτσας.

Σφακιά 1959 (Δυτική Κρήτη) Βοσκός με το γιο του και τον σκύλο τους.
Τα κρεμασμένα αυτιά στα σκυλιά της Κρήτης έχουν κάνει την εμφάνιση τους εδώ και πολλά χρόνια.

Στην ανατολική Κρήτη τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα, αφού υπάρχουν μεγαλύτεροι αριθμοί καλών κυνηγετικών σκύλων αλλά οι περισσότεροι από αυτούς έχουν έντονα τα σημάδια των διασταυρώσεων. Μετά το τέλος της Γερμανικής κατοχής (1945) συμβαίνουν δραματικές αλλαγές στη φυλή που είναι ίσως οι χειρότερες σε όλη την ιστορία της. Ας δούμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τα πρώτα σημάδια του εκφυλισμού γίνονται αντιληπτά περίπου το 1800, και οι επιπτώσεις των διασταυρώσεων το 1869. Με το πέρασμα των χρόνων όπως είναι φυσικό ο εκφυλισμός και οι διασταυρώσεις επιφέρουν σωματικές αλλαγές, άλλα παραδόξως δεν επηρεάζουν άμεσα την αποτελεσματικότητα του σκύλου στο κυνήγι. Οι φανερές αλλαγές περιορίζονται προς το παρόν στην εξωτερική εμφάνιση. Ένα από τα πρώτα χαρακτηριστικά που επηρεάστηκαν ήταν το κεφάλι και το αυτί, και στη συνέχεια το σώμα. Τα πρώτα αποτελέσματα αυτών των αλλαγών ήταν να αλλοιωθούν τα αυθεντικά χαρακτηριστικά της φυλής αφού το κεφάλι άλλαξε σε σχήμα και σε κάποιες περιπτώσεις προστέθηκε και όγκος, το όρθιο αυτί πέφτει και αρχίζει να πλαταίνει, να μακραίνει και να στρογγυλεύει η άκρη του, και τέλος αυτό το αρχέγονο χαρακτηριστικό γίνεται όλο και πιο σπάνιο. Έτσι γεννιέται και η τέχνη του κοψίματος του αυτιού και της ουράς που κρατάει μέχρι σήμερα. Στο σώμα εμφανίζονται επίσης μια σειρά από νέα χαρακτηριστικά, όπως άνουρα ζώα, μαλλιαρά, ζώα με αναλογίες ποιμενικού, με χοντρές και κοντές μουσούδες κλπ.
Όλη αυτή η ποικιλία χαρακτηριστικών περνούν απαρατήρητα απλά και μόνο επειδή τα υβρίδια συνέχισαν να κυνηγούν, άλλωστε, δεν διαγράφονται έτσι εύκολα τα 3000 χρόνια κυνηγετικής ιστορία από το DNA των σκυλιών της Κρήτης, που τις μεταβιβάζουν στα Υβρίδια απογόνους τους. Έτσι οι κυνηγετικές ικανότητες της φυλής παίρνουν παράταση, αλλά ο μορφολογικός τύπος του γνήσιου κρητικού σκύλου αρχίζει να σπανίζει όλο και περισσότερο μα, δεν χάνεται εντελώς. Συντηρείται, επειδή όπως αναφέρω πιο πάνω ο γενετικός κώδικας του παλιού Κρητικού σκύλου είναι παρών σε όλα τα υβρίδια, και έτσι που και που εμφανίζονται ζώα με κάποια από τα αυθεντικά χαρακτηριστικά της φυλής. Όπως είναι φυσικό οι συνεχείς διασταυρώσεις με τις ξένες ράτσες, πιθανότα άσχετες με τη φυλή μας και κάποιες από αυτές με το κυνηγη, σε συνδιασμό με τα απρόσεκτα ζευγαρώματα έχουν το τίμημα τους. Η αντίστροφη μέτρηση για τα σκυλιά της Κρήτης έχει ήδη αρχίσει πιθανόν απο την αρχή του 1900. Στην δυτική Κρήτη σε μια έρευνα το 1933 βρέθηκαν μόνο 3 καθαρόαιμα δείγματα ένα στο Ηράκλειο, ένα στο Ρέθυμνο και ένα στα Χανιά. Την δεκαετία του 1970 τα εναπομείναντα σκυλιά στην Δυτική Κρήτη είναι πλέον αμφιβόλου καθαροαιμίας και ελάχιστα, σκορπισμένα σε κάποιες απομακρυσμένες περιοχές του Ρεθύμνου και των Χανίων. Σήμερα σε καμιά από της παραπάνω περιοχές δεν υπάρχουν γνησια κρητικά σκυλιά. Στη Ανατολική Κρήτη τα πράγματα ειχαν μια διαφορετική εξέλιξη, που ειχε σαν αποτέλεσμα τα καλά κυνηγετικά σκυλιά, να αντέξουν περισσότερα χρόνια από ότι στη Δητική, εξαιτίας κάποιων τυχαίων γεγονότων τα οποία εγιναν η αιτία ώστε να διατηριθή ο γενετικός κωδικα της φυλής μεχρι σήμερα. Αυτό που συνέβη στην Ανατολική Κρήτη ηταν πως δημιουργήθηκαν, πάνω από μία ποικιλίες, <ράτσες> όπως συνηθίζουν να τις αποκαλούν εδώ. Αυτό συνέβη επειδή η ποικιλότητα των χαρακτηριστικών στα υπάρχοντα ζώα έδωσε την εντύπωση στις επόμενες γενιές ανθρώπων, πως υπάρχουν διάφορες φυλές σκύλων στο Νησί και έτσι σε ορισμένες περιοχές για αρκετά χρόνια ζευγαρώνονταν ζώα που διέθεταν συγκεκριμένα κυνηγετικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά. Δεν γνωρίζω πότε ακριβώς άρχισε η παραπάνω διαδικασία, είναι όμως γνωστά τα αποτελέσματα της, αφού κάποιες από αυτές της ποικιλίες υπάρχουν ακόμα και σήμερα.


Ελούντα 1933 (Ανατολική Κρήτη)
Σητιακό σκυλί στην προβλήτα της Ελούντας. Ο σωματότυπος αυτός ειναι χαρακτηριστικός στα σκυλιά με καταγωγή την Σητία.

Με αυτό τον τρόπο είχαν κατορθώσει να σταθεροποιηθούν εν μέρη κάποια σωματικά χαρακτηριστικά των υβριδίων αυτών, που ήταν σαν ταυτότητα για τα σκυλιά των περιοχών που τα παρήγαγαν. Έτσι για παράδειγμα τον Σητειακό σκύλο σε όποιο μέρος της Κρήτης και αν τον έβλεπες, ήξερες πως είναι Σητειακός και ας υπήρχαν σημαντικές σωματικές διαφορές ανάμεσα στα άτομα που ανήκαν σε αυτήν την ποικιλία. Τα χαρακτηριστικά αυτών των <ρατσών>, ποικίλαν ακόμα και ανάμεσα στα άτομα της ίδιας <ράτσας> και ήταν εύκολα παρατηρήσιμα αλλά κανείς δεν τους έδινε σημασία, αφού το μόνο ζητούμενο ήταν το κυνήγι.

Μίλατος δεκαετία 1970. Ο σκύλος αυτός έχει σκληρό τρίχωμα, οπως στα Γριφόν, ένδειξη επιρροής από ξένη φυλή μπορεί ναι μπορεί και όχι. Ο σωματότυπος τους ομως ειναι αρκετά όμοιος με τα επόμενα σκυλιά


Μίλατος δεκαετία 1970 (Ανατολική Κρήτη) Τα δύα αυτά σκυλιά μοιάζουν αρκετα μεταξύ τους και θυμίζουν αυτό που γνωρίζουμε σήμερα σαν Κρητικό Ιχνηλάτη.

Σε κάθε <ράτσα> υπήρχαν άτομα άνουρα η με ουρά, από περιελισσόμενη, έως σε σχήμα γιαταγάνι, με μαλλί η χωρίς μαλλί με χοντρά η λεπτά πόδια, με διαφορετικά κεφάλια με αυτιά που κυμαινόταν από όρθια, ημιόρθια, η κρεμασμένα, αλλά με σωματότυπο που δεν σου άφηνε περιθώρια να μπερδευτείς για την περιοχή καταγωγής του σκύλου. Στο κυνήγι κάποια ιχνηλατούσαν, άλλα πήγαιναν ανεμιστά, (μύριζαν τον αερα) άλλα είχαν φωνές άλλα ήταν βουβά, κάποια φέρμαραν ελαφρώς κάποια όχι, κάποια έκαναν απόρτ, κάποια συνέχιζαν να χρησιμοποιούν όλα τα αισθητήρια όργανα όπως έκαναν και οι πρόγονοι τους, αλλά τους έλειπε π.χ. η ταχύτητα η κάποιο άλλο προσόν. Γενικότερα υπήρχε και στον τρόπο κυνηγιού, η ίδια ποικιλομορφία όπως και στον σωματότυπο, αλλά όπως και αν κυνηγούσαν όποια εμφάνιση και αν είχαν το αποτέλεσμα ήταν ότι το θήραμα το ξεφώλιαζαν, και αυτό θεωρούνταν αρκετό. Έτσι τα ζευγαρώματα  γινόταν κυρίως  μεταξύ ατόμων που κυνηγούσαν, χωρίς να ενδιαφέρεται κανείς για την όψη τους αρκεί να είχαν  κουλουρωτή ουρά, μιάς και το στοιχείο αυτό ήταν και συνεχίζει να είναι αγαπητό στην Κρήτη.


Κριτσά 1939 και 1940 Στις φωτογραφίες φαίνονται καθαρά δύο διαφορετικοί τύποι σκυλιών, στην πρώτη, το σκυλί μοιάζει με λαγωνικό ενω αντίθετα στην δεύτερη τα δύο σκυλιά εχουν σωματότυπο περισότερο ποιμενικού, παρά λαγωνικού. Τα αυτιά και των δύο αυτών ποικιλιών ειναι κομένα, αυτό συνηθηζεται στην Κρητη ακόμα και σήμερα οταν οι πιθανότητες να σηκωθούν ορθια ειναι μικρές.


Κριτσά 1945, Παρά το ότι το κυνήγι είναι σε περιοχή της Κριτσάς το σκυλί ειναι Σητειακό.

 Σιγά σιγά, η οψη του γνησιου κρητικού σκυλου ξεχαστικε εντελώς και αυτό φαίνεται από τις περιγραφές των παλιών κυνηγών, ανθωποι δηλαδή των 60 ετών και πανω που οι περιγραφές των σκυλιών που θυμούνται σχετίζονται με τον τοπο καταγωγής των ίδιων. Αυτός ειναι ο λογος που εμεις σημερα εχουμε μπερδευτή για το ποιος τυπος κρητικου σκυλου ειναι ο γνησιος και ποιος οχι. Η ουσία ειναι πως αυτού του είδους τα ζευγαρώματα σιγά σιγά επέδρασαν αρνητικά και στις κυνηγετικές ικανότητες της φυλής, με αποτέλεσμα τα πολύ καλά κυνηγετικά σκυλιά να γίνονται όλο και πιο δυσεύρετα. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται από την ταυτόχρονη αύξηση των ξένων φυλών στο νησί. Με τον ερχομό όλων αυτών των φυλών, οι κυνηγοί της Κρήτης αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι ο ντόπιος σκύλος υπερτερεί κυνηγετικά, γιαυτό και οι τιμές αγοράς ενός πολύ καλού Κρητικού σκύλου εδώ και αρκετά χρόνια έχουν εκτιναχθεί σε αρκετές περιπτώσεις σε παράλογα υψηλά ποσά. Στα 4.000 χρόνια φυσικής επιλογής, ειναι λογικό να έχουν αναπτυχθεί σκυλιά με κυνηγετικές ικανότητες τέτοιες, που να μπορούν να ανταγωνιστούν σκυλιά που έχουν καλλιεργηθεί το πολύ 200 εως 300 χρόνια, και επιπλέων αυτές οι ικανότητες τους να κληρονομούνται και στα υβρίδια τους. Η ουσία είναι πως τρεις από ολες τις παραπάνω <ράτσες> κατάφεραν να επιβιώσουν μεχρι σημερα, επειδή συνεχιζαν να ειχουν πολυ καλή φυμη στο κυνηγη, ενώ μια χάθηκε πριν 30 χρόνια περίπου. Ο Σητειακός σκύλος, ένας τύπος σαν μπασέντζι και ένα πολύ μικρόσωμο σκυλάκι είναι οι τρεις ποικιλίες που υπάρχουν ακόμα και ο Κριτσότικος σκύλος που χάθηκε. Η εκτροφή που επειχειρηται σημερα για την διάσωσης της φυλής εχει βάση αυτές της <ράτσες>, οι οποίες εχουν γίνει η αιτία διαφωνίας μεταξύ των εκτροφέων εξαιτίας ακριβώς αυτής της διαφορετικότητας τους, με αποτέλεσμα να υποστιριζει ο καθενας αυτό που εχει και οχι αυτό που πρεπει. Ελπίζω πως με το αρθρο αυτό θα γίνη αντιλιπτό από ολους, πως οποιο σημερινό τυπο και αν επιλέξουμε να καλλιεργήσουμε, καλιεργούμε ενα υβρίδιο, που απλά μεταφερει το γενετικό κώδικα του προγόνου του και ο στόχος της εκτροφής πρέπει να γίνει ο πρόγονος και όχι τα υπάρχοντα σκυλιά.
Αλλά ας δούμε αναλυτικότερα όλες αυτές τις ποικιλίες.

Σητειακός σκύλος
Τα χαρακτηριστικά του Στειακού σκύλου ήταν, και συνεχίζουν να είναι, παρόμοια με το Σαλούκι, συνήθως με λεπτό και μακρύ ρύγχος με μικρό αλλά κρεμασμένο αυτί, σπάνια ημιόρθιο και ακόμα σπανιότερα όρθιο, (τα τελευταία χρόνια το αυτί έχει μακρύνει ιδιαίτερα λόγο των ανεξέλεγκτων διασταυρώσεων,) ουρά σε κάποιες περιπτώσεις περιελισσόμενη σε κάποιες άλλες, ιμυκυκλική κατά το στο τελείωμα της ενώ πολά σκυλιά γεννιόταν άνουρα.

Τυπικό δείγμα Σητιακού σκυλιού.

Η ποικιλία αυτή εμφάνιζε μεγάλη συχνότητα σε κυνηγετικούς σκύλους, με πρώιμη κυνηγετική ωριμότητα και με έντονο πάθος που στις περισσότερες των περιπτώσεων είχαν καλό και ευπροσάρμοστο χαρακτήρα. Κατά το ξεφωλιασμα σε πολλές περιπτώσεις δεν είχαν φωνές, και αυτό το χαρακτηριστικό θεωρούνταν επιθυμητό γιαυτό και πολλά Σητειακά σκυλιά ακόμα και σήμερα είναι εντελώς σιωπηλά. Τα σκυλιά της ποικιλίας αυτής είχαν διατηρήσει κάποια από τα χαρακτηριστικά των προγόνων τους όπως την ικανότητα να μπορούν να δουλέψουν με άνεση σε βραχώδη και απόκρημνα μέρη η σε μέρη με χαμηλή πυκνή και συνήθως αγκαθωτή βλάστηση, γενικός ήταν σκληροτράχηλα σκυλιά. Επίσης σε κάποιες περιπτώσεις είχαν την δυνατότητα σύλληψης του θηράματος, είχαν απόρτ και σαν χαρακτήρες ήταν υπάκουοι και συνεργάσιμοι. Οι χρωματισμοί της ποικιλίας αυτής ήταν το ραβδωτό το καφέ, το μαύρο, το σταχτί και το υπόλευκο, που συνήθως συνοδευόταν από ένα δεύτερο χρώμα, όπως, Ραβδωτό με μαύρες ρίγες σε καφέ φόντο, η το ανάποδο, καφέ ρίγες σε μαύρο φόντο, Μαύρο με ραβδωτά πόδια, υπόλευκο
με γκρίζες ραβδώσεις, Μαύρο με στήθος κοιλιά και πόδια υπόλευκα,(Χελιό) η Μαύρο με καφέ στήθος κοιλιά και πόδια, όπως το χρώμα του Ντόμπερμαν, Καφέ με στήθος κοιλιά και ποδια υπόλευκα, Σταχτί, με στήθος κοιλιά και πόδια υπόλευκα. Το ύψος τους ήταν περίπου 50-56εκ.
Ο Ντόπιος σκύλος
Η Συνέχεια στην επόμενη σελίδα

Προέλευση του Κρητικού σκύλου (Ιστορική αναδρομή)
Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα

Ο Ντόπιος σκύλος
Στην Κρήτη όλες ανεξαίρετος τις τοπικές ποικιλίες της αποκαλούσαν ντόπιους σκύλους, κάτι που συμβαίνει ακόμα και σήμερα όμως το χαρακτηριστικό που ήταν συνώνυμο του ντόπιου σκύλου, κάτι δηλαδή σαν σήμα κατατεθέν για την γνησιότητα του ήταν η κουλουρωτή ουρά (περιελισσόμενη ουρά).

Καθαρό 1940, Κυνήγι στο χιόνι. Από ολα αυτά τα σκυλιά το μονο που ειναι πιό κοντά στον γνησιο κρητικό σκυλο ειναι το μαύρο από αριστερά.
Αυτό το σήμα κατατεθέν το έβρισκες συνήθως στον δεύτερο τύπο, τον οποίο μπορούσε να τον συναντήσει κανείς σε όλη την Κρήτη. Ήταν ίσως ο μόνος που εμφάνιζε σε μεγαλύτερη συχνότητα το όρθιο αυτί. Αυτός ο τύπος ήταν μάλλον ο πιο κοντινός στον παλιό Κρητικό σκύλο και ίσως ότι απέμεινε από τον Κριτσώτικο σκύλο. Ήταν σχεδόν τετράγωνος συνήθως με περιελισσόμενη ουρά με σώμα ελαφρύ, σε πολλές περιπτώσεις με μέση, λαγωνικού με ακρορίνιο στην καλύτερη των περιπτώσεων οξύληκτο, αλλά σπάνια μακρύ όπως για παράδειγμα του Σητειακού, συνήθως με δυσανάλογα κοντό λαιμό, σε σχέση με τα μακριά του πόδια και τις περισσότερες φορές είχε όρθιο αυτί.
Δεν έλειπε και από αυτόν η ποικιλία του κρεμασμένου και του ημιόρθιου, όπως και η ποικιλία σε ουρές, τρίχωμα, μέγεθος κλπ.Η συχνότητα όμως σε καλά κυνηγετικά σκυλιά ήταν περιορισμένη σε αυτόν το τύπο αφενός επειδή είχε αργή κυνηγετική ωριμότητα που ξεκινούσε από τα δύο χρόνια και μετά, και από την άλλη εμφάνιζε σε μεγάλη συχνότητα ζώα με διαφόρων ειδών φοβίες.
Εξαίρεση στο κυνηγετικό κομμάτι είχαν κάποιες γραμμές με καταγωγήαπό Σητεία που διέθεταν έντονο κυνηγετικό πάθος και πρωιμότητα στο κυνήγι ενώ σε αυτές της γραμμές σπάνιζαν τα σκυλιά με δύστροπο χαρακτήρα. Στο κυνήγι τα σκυλιά της ποικιλίας αυτής χρησιμοποιούσαν κυρίως την όσφρηση αλλά δεν έλειπαν και αυτά που πήγαιναν ανεμιστά με τη μύτη δηλαδή στον αέρα, επίσης χρησιμοποιούσαν και τα υπόλοιπα αισθητήρια όργανα όπως άλλωστε συνέβαινε και με τις υπόλοιπες ποικιλίες . Το ύψος τους κυμαινόταν από 45εκ έως 60εκ. και ο χρωματισμός από υπόλευκο, μαύρο, καφέ, σταχτί, υπόλευκο με βούλες η μικρά στίγματα μαύρα η καφέ, μαύρο με υπόλευκο στήθος κοιλιά και πόδια (χελιό), μαύρο με λευκά πόδια στήθος, ρύνχος και άκρη της ουράς (καρτσονάτα),Καφέ με υπόλευκο στήθος κοιλιά και πόδια και σπάνια ραβδωτό. Αυτός ο τύπος διασώθηκε σε τρεις κυρίως επαρχίες, την επαρχεία Ιεράπετρας την επαρχεία Μιραμπέλου και σε κάποια χωρία της επαρχίας Σητείας και κάποια λιγοστά ζώα στο Ρέθυμνο και τα Χανιά. Αυτή η ποικιλία Κρητικού σκύλου είναι γνωστή σήμερα σαν Κρητικός Ιχνηλάτης.

Αριστερά 1968, Δεξιά 1960
Τα πιο συνηθισμένα ζώα που έβλεπε κανείς από κάποια περίοδο και έπειτα σε όλο το Νησί, έμοιαζαν με τα παραπάνω. Οι διασταυρώσεις της φυλής, χωρίς αμφιβολία είχαν ξεκινήσει πολλά χρόνια πριν για αυτό και τα περισσότερα ζώα έμοιαζαν με κοινό σκύλο. Όλο αυτό το συνονθύλευμα σκύλων καταγόταν από τον καθαρόαιμο Κρητικό σκύλο και προφανώς από αρκετές άλλες ράτσες. Οι ποικιλία των σκύλων που παρουσιάζονται στις φωτογραφίες του άρθρου είναι οι πρόγονοι όλων των σημερινών Κρητικών σκύλων, για αυτό φυσικά και δεν άρθρου ειναι οι πρόγονοι ολων των σημερινών Κρητικών σκυλων, γιαυτό φυσικά και δεν μπορούμε να μιλάμε για μια καθαρόαιμη φυλή, για τον ίδιο λόγο η λέξη <ντόπιος σκύλος> τα τελευταία 30-40 χρόνια είχε αρχίσει να γίνεται συνώνυμο του μπάσταρδου.

Το Βενετάκι
Ο τρίτος τύπος είναι ένα μικρόσωμο σκυλάκι που σπανίζει σήμερα αλλά υπάρχει ακόμα. Αυτό το μικροκαμωμένο σκυλάκι είναι γνωστό με διάφορες ονομασίες σε όλο σχεδόν το Νησί. Θα το αναφέρω σαν Βενετάκι επειδή αφενός υπάρχουν 2-3 παραλλαγές της ίδιας ονομασίας σε διαφορετικά μέρη της Κρήτης αλλά κυρίως επειδή η ονομασία αυτή είναι ένα στοιχείο που μπορεί να συνδεθεί με την προέλευση του οπότε για τους λόγους αυτούς θεωρώ πως αυτή του η ονομασία είναι η πιο σωστή . Δυστυχώς δεν έχουμε άλλες πληροφορίες για την προέλευση του, επισήμως τουλάχιστον.

Η φωτογραφία αυτή έχει τραβηχτεί στη Μίλατο το 1914 (Ανατολική Κρήτη) Φαίνεται ένα Βενετάκι στα πόδια πιθανόν της Ιδιοκτήτριας του

Έχουμε μόνο προφορικές μαρτυρίες από τους παλιούς κυνηγούς. Η ονομασία Βενετάκι είναι το μόνο αξιοποιήσιμο στοιχείο που μπορεί να μας διαφωτίζει για την προέλευση του. Αυτό το στοιχείο μπορεί να συνδεθεί με ένα σημαντικό γεγονός που συνέβη στην Κρήτη το 1211 και διήρκεσε έως το 1669 μ.Χ την Ενετοκρατία. Στην Κρήτη τους Ενετούς του αποκαλούσαν Βενετούς, οπότε βγαίνει ένα νόημα μέσα από την ονομασία του μικρόσωμου σκυλιού Βενετός, υποκοριστικό του, το Βενετάκι, που σημαίνει μικρός Βενετός. Έτσι από εδώ και κάτω συνεχίζουμε τις υποθέσεις που βασίζονται φυσικά στο παραπάνω σενάριο. Γνωρίζουμε πως οι Ενετοί εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη για 450 χρόνια περίπου, ίσως λοιπόν αυτός ο λαός να έφερε μαζί του μικρόσωμα σκυλάκια, πιθανόν κατοικίδια η ίσως κυνηγετικά αυτό δεν το γνωρίζουμε, που ζευγάρωσαν με τα δικά μας και με την πάροδο των χρόνων σταθεροποιήθηκε αυτός ο μικρόσωμος τύπος. Αυτό που με σιγουριά γνωρίζουμε είναι πως στη εμφάνιση ήταν η μικρογραφία του μεγαλόσωμου Κρητικού σκύλου, με εντονότατο το κυνηγετικό πάθος πανέξυπνο, ζωηρό, ατρόμητο που παρά το μέγεθος του που δεν ξεπερνούσε το μέγεθος του λαγού μπορούσε όχι μόνο να τον ξεφωλιάσει αλλά είχε και τη δυνατότητα να τον συλλάβει στην κοιμηθία (γιατάκι). Λένε οι παλιοί κυνηγοί ότι ο λαγός τις περισσότερες φορές ήταν μεγαλύτερος από το Βενετάκι αλλά όταν τον συνελάμβανε δεν υπήρχε περίτωση να του ξεφύγει. Η τακτική του στο κυνήγι ήταν όπως και των υπολοίπων ποικιλιών, χρησιμοποιούσε δηλαδή όλα τα αισθητήρια όργανα και κυρίως το μυαλό του με τη διαφορά πως είχε εξειδίκευση στις τρύπες. Τα χρώματα του δεν είναι και πολύ γνωστά αλλά από τα λίγα στοιχεία που υπάρχουν ήταν μαύρο, ραβδωτό, καφέ, λευκό, λευκό με μαύρα η καφέ μπαλώματα.

Ο Κριτσότικος σκύλος
Η τέταρτη και τελευταία ποικιλία ειναι ο Κριτσωτικος σκύλος, που ηταν οχι μία, αλλά δύο ποικιλίες, εντελώς διοφορετικές μεταξύ τους που μετα το 1940 ειχαν εξαπλωθεί σε ολο σχεδόν το νησί. Αν και υπήρχαν σχεδόν παντού ηταν γνωστοί με το όνομα Κριτσότικος μάλον επειδή τα καλύτερα η τα περισσότερα δειγματα βρισκόταν στην περιοχή της Κριτσάς, ένα χωριό της επαρχείας Μιρμαπέλου. Ο ένας τύπος ήταν μαλλιαρός, και ο άλλος κοντρότριχος. Η ποικοιλία με το μεγαλύτερο τρίχωμα αποτελούνταν από ζώα επιβλητικά, με βαρύ σκελετό και με το αντίστοιχο χοντρό και βαρύ κεφάλι. Οι ουρές τους ηταν από περιελιγμένες εως σπαθάτες οι οποιες κοβόταν, τα αυτιά τους συνηθως ηταν μεγάλα, φαρδιά, και ημιόρθια γιαυτό κοβόταν στο μεσο περίπου του μήκους τους.

Παρέα Κυνηγών στο Κατωφύγι της Βιάννου το 1960. Από αριστερά φαίνεται ο Κριτσωτικος σκύλος η Βοσκόσκυλος.


1946, ενα ακόμα δείγμα Κριτσότικου σκύλου. Ανήκει στο ιδιο τυπο με τον σκυλο της πρωτης φωτογραφίας, αλλά με μακρύτερο τρίχωμα.
Συνηθως το ενα κοβόταν ενω το αλλα παρεμενε οπως ηταν. Αν τα σκυλια ανήκαν σε βοσκό το κομμένο αυτί ειχε την Σε γενικές γραμμές η εμφανιση των ζώων αυτής της οικιλίας ηταν σαν τα σημερινά ποιμενικά αλλα στην ακατεργαστη μορφή τους. Παρά την εμφανιση ποιμενικού ηταν αποτελεσματικός στο ξεφωλιασμα του θηράματος,οχι ομως ταχύς οπως οι υπόλοιπες ποικιλίες, και ειναι λογικό επειδή ήταν ογκωδέστατος. Σαν ποιμενικός ηταν ο πλέων καταληλότερος από τις υπόλοιπες ποικιλίες για το σκοπό αυτό. Ηταν σκυλος ιδιαίτερα ευφυής και συνεργάσιμος ενα κατάλοιπο πιθανά προερχόμενο από το αιμα του Κρητικού σκυλου που κυλούσε στις φλέβες του. Την ποικιλία αυτή συνήθιζαν να την αποκαλούν <<Βοσκόσκυλο>> (Σκύλος του Βοσκού) επειδή ακριβώς χρησημοποιούνταν και σαν ποιμενικός. Ο δεύτερος τύπος ηταν μάλλον ο πιο κοντινός στον αυθεντικό Κρητικό σκύλο. Αυτό τουλάχιστον βγαίνει από της υπάρχουσες πληροφορίες. Το σωμα των σκυλιών της ποικιλίας αυτής ηταν ιδιάιτερα μυώδες με ελαφρύ σκελετό, με μακριά πόδια μέση λαγωνικού. Το υψος τους εφθανε περίπου γυρω στους 58 πόντους. Το τρίχωμα ηταν κοντό, και σκληρό, το ρύνχος τους ηταν λεπτό μακρύ, με οξύλινκτο ακρορίνιο. Το κεφάλι συμετρικό με το ρύνχος και τα αυτιά συνηθως ηταν κοντά και όρθια αλλα δεν ελειπαν φυσικά τα ημιόρθια η τα κομμένα.

Για το δευτερο τυπο του Κριτσότικου σκυλου δεν υπάρχουν φωτογραφίες. Ο σκύλος στη παραπάνω εικόνα ειναι σημερίνος, ο σωματότυπος του εχει χαρακτιριστικά από τον δευτερο τυπο του Κριτσότικου σκύλου.

Αξιοσημείωτα ηταν κάπποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτή της ποικιλίας οπως το πολύ φαρδύ στήθος, η φαρδιά λεκάνη και η ανεπτυγμένη μιυκή μαζα σε ολο το σώμα, αλλά ιδιαίτερα στους μηροούς, δίνοντας την εντύπωση σε όποιον κοιτούσε το σκυλο από πισω και από κάποα απόσταση πως τα ποδια τους ειχαν σχημα παρενθέσεως ( ) κατά το τελευταίο τρίτο, εξαιτίας ακριβώς των πολύ ανεπτυγμένων μυών. Ένα ακόμα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ηταν το μήκος από τον ταρσό εως της πατούσες που ηταν κοντίτερο από οτι στις υπόλοιπες ποικιλίες. Ενα αλλο πάλι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ηταν οτι ηταν ψηλότερος στο πισω μέρος του σωματος του, απο οτι στο ακρόμιο, η ουρά του ομως φύτρωνε από πολύ χαμηλά, επειδή υπήρχε απότομη κλιση από το ισχίο προς το μηρό . Η ουρά των σκυλιών αυτής της ποικιλίας στις περισότερες των περιπτώσεων ηταν εντονα περιελιγμένη χωρίς φυσικά να λοίπουν ατομα με κοντή ουρά (κουντούρηδες) εκ γενετής η με ουρά σπαθάτη η οποία συνηθως κοβόταν οπως αλλωστε γινόταν σε όλες της ποικιλίες αν η ουρά δεν ηταν περιελιγμένη,. Ήταν ζώα χωρίς ελαττώματα στο χαρακτήρα με πρωιμότητα στο κυνηγι, στο οποίο χρησιμοποιούσαν όλα τα αισθητήρια όργανα τους. Ηταν ταχύτατα γιαυτό ειχαν και την ικανότητα σύλληψης του θηράματος και αυτό το εκαναν με ένα ιδιαίτερο και πρωτότυπο τρόπο. Χρησιμοποιούσαν την μυτη τους με την οποια χτυπόυσαν το θήραμα από πισω και το τίναζαν στο άερα, οταν επεφτε στο εδαφος ηταν ειδη νεκρό. Τον παραπάνω τρόπο σύλλιψης τον χρησιμοποιούσαν και ζώα από της υπόλοιπες ποικιλίες και ηταν τα προτημητέα για το κυνηγη. Ο χρωματισμός τους στις περισσότερες φορές ήταν μαύρος η μαύρο καφέ η μαύρος με λευκά πόδια και στήθος και σπανιότερα υπόλευκο. Και οι δύο παραπάνω ποικιλίες είχαν εξαπλωμένες σε ολο το νησί επειδή ήταν περιζήτητα κυνηγόσκυλα αλλα τα καλύτερα και πιο τυπικά δειγματα τα έβρισκε κανείς στην περιοχή της Κριτσάς και του Κρούστα. Στην περιοχή υπήρχαν μεχρι και την δεκαετία του 1970.
Από την δεκαετία αυτή και έπειτα αρχίζουν να σπανίζουν και σήμερα το 2011 στην περιοχή αυτή δεν υπάρχουν καθόλου.
Δυστυχώς αξιόλογο φωτογραφικό υλικό από την κοντότριχη ποικιλία δεν έχω στα χέρια μου οπότε θα αρκεστούμε στο να φανταστούμε αυτόν τον σκύλο. Τέλος Θα πρέπει να καταλάβουμε πως στην Κρήτη υπήρχε μόνο μια φυλή και πως κανένας από τους υπάρχοντες τύπους δεν εκπροσωπεί επακριβώς τον γνήσιο Κρητικό σκύλο, κατ’ επέκταση η ελπίδα ύπαρξης καθαρόαιμων ζώων σε απομακρυσμένες περιοχές της Κρήτης είναι μάταιες.



Στη συνέχεια, Οι πηγές των πληροφοριών μας.

Ενα τεραστιο μπραβο στον κυριο Γιαννη.δεν μπορω καν να φανταστω ποσο δουλεια και ψαξιμο προηγηθηκε της συγκεκριμενης παρουσιασης.ηταν κατι που επρεπε αργα η γρηγορα να γινει για να ξεκαθαριστουν τα πραγματα.για μενα τουλαχιστον τα πραγματα γιναν πολυ πιο ξεκαθαρα και λυθηκαν και πολλες αποριες και ερωτηματα που ειχα.πολυ σημαντικο ηταν οι φωτογραφιες και ακομη περισσοτερο τα σχολια για καθε μια.και λεω σημαντικο γιατι πρεπει σιγα σιγα οπως ειπε και ο κυριος Γιαννης να ζωγραφησουμε στο μυαλο μας τον κρητικο σκυλο.και κατι τετοιο μονο με φωτογραφιες και σχολιασμο τους μπορει να επιτευχθει.και παλι ΜΠΡΑΒΟ κυριε Γιαννη.περιμενουμε τη συνεχεια.
ΥΣ Αρκετα ενδιαφερον και αυτο που αναφερατε για τις διαφορες ποικιλιες του κρητικου σκυλου(ρατσες τις χαρακτηρισατε).εαν εχετε και περισσοτερες πληροφοριες και φωτογραφιες περι αυτου θα ηθελα να τις διαβασω.

Κύριε Γιάννη πραγματικά ήσουνα
Κ
Α
Τ
Α
Τ
Ο
Π
Ι
Σ
Τ
Ι
Κ
Ο
Τ
Α
Τ
Ο
Σ

Πολύ καλό το άρθρο κ Γιάννη,

Γύρω στο 1800μ.χ. πληροφορούμαστε πως κάτι σοβαρό συμβαίνει και η ιστορία της φυλής αλλάζει σελίδα. Στο σημείο αυτό και ίσως νωρίτερα απο το 17ο αιώνα, αυτό που αλλάζει δραματικά ειναι ο ερχομός των Τούρκων στην Κρήτη που ως γνωστών διήρκεσε απο το 1669 εως το 1898 και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον τους ήταν να βρούν κάποιο καλό καπνό ενώ τα οποιαδήποτε ζώα τα υποτιμούσαν και τα άφηναν στην τύχη τους...

Εκ μερους όλων των νεοεισερχόμενων στην φυλή ,ευχαριστώ πολύ κύριε Γιάννη.
και βέβαια περιμένουμε την συνέχεια!!!

η ισχύς εν τη ενώσει-απο παλιά γνωστό σε όλους
ας ιεραρχηθούν τα χαρακτηριστικά του σκύλου μας
και ας συμπτυχθούν με σύνεση και πρόγραμμα όλες οι συνιστώσες προς όφελος των επόμενων γεννεών

Μία ένσταση θα κάνω μόνο
μικρής σημασίας
και καθόλου κυνολογικής φύσεως

οι διάφορες αναπαραστάσεις απο την αρχαιότητα ,κατ εμέ, κακώς θεωρούνται ντοκουμέντα μορφολογικής εμφάνισης ενός ζώου....
και αυτήν την ένσταση την ενστερνίζοται και οι αρχαιολόγοι
οι καλλιτέχνες υπήρξαν ανεκαθεν καλλιτέχνες
άλλες φορές απο δυσκολία-άλλες απο έμπνευση θα μπορούσαν να ζωγραφίσουν ή να σκαλίσουν ένα σκυλί που πολύ απλά ποτέ δεν υπήρξε και τώρα εμείς να παρασυρόμαστε επειδή είχε έμπνευση ο αιγύπτιος τότε....
υπάρχουν και αρχαία μνημεία που θεωρούνται ρεαλιστικές αναπαραστάσεις βέβαια

Περιμένοντας την συνέχεια λοιπόν
και πάλι ευχαριστούμε για τον κόπο σας και την επιμέλειά σας

πιστεύω πως το σωστό είναι να θεωρούνται έγκυρες οι αναπαραστάσεις αυτές.σίγουρα.

όταν απάντησα είχατε μόνο την πρώτη πρόταση οπότε επανέρχομαι

πρώτα όμως θα ήθελα να κάνω δύο επισημάνσεις φοβούμενος παρεξήγηση των προθέσεων μου και κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι γνωρίζω για μία "κόντρα" επι της φυλής ,για την οποία λίγα γνωρίζω ,δεν έχω συμμετάσχει ποτέ μου και αν ήθελε κανείς την γνώμη μου πιστεύω πως είναι κρίμα να μην υπάρχει ομόνοια και ομαδική δουλειά για το καλό της φυλής (και αυτήν μου την άποψη την έχω και για άλλες διχογνωμίες που ταράζουν την χώρα μας σε θέματα πέρα κι απο τον σκύλο)

η παρατήρησή μου λοιπόν επι ρεαλιστικότητας αρχαίων μηνμείων ήταν ότι διαβάσατε και τίποτα πιο πέρα-δεν υπάρχει μυστική ατζέντα και δεν υποννοώ τίποτα

(δυστυχώς πρόσφατα μου έτυχε κάτι να ρωτήσω λόγο άγνοιας και κατηγορήθηκα ως προβοκάτορας (σε θέμα άλλης φυλης) απλά γιατί είχε τύχει να γίνει παρόμοιο θέμα απο άλλους παλιότερα ....για προβοκατόρικους λόγους όμως....)

αφού λοιπόν ξεκαθάρισα ότι έχω καθαρή καρδιά και ανοιχτό μυαλό ας περάσω και στα επι της ουσίας

βλέπετε ότι ο αίγαγρος έχει μικρή σχέση με την πραγματικότητα-αναλογία μέγεθους κεράτων προς πάχος του ζώου ας πούμε
φανταστείτε τώρα έναν να ισχυρίζεται ότι ο αυθεντικός Κρητικός σκύλος έχει ένα αρσενικό μόριο όπως του σκύλου που καταδιώκει τον αίγαγρο!!!!!!!!!!! επειδή το δείχνει το γλυπτό!!!! Προφανώς ο καλλιτέχνης δεν βολεύτηκε λόγο του υλικού ίσως να σκαλίσει ρεαλιστικότερα τα θέματά του- γιατί να δεχτώ ως ντοκουμέντο έλλειψης στόπ στον κρητικό σκύλο το ότι ο σκύλος αυτός δεν έχει καθόλου? επειδή ο καλλιτέχνης δεν είχε αρκετά λεπτό εργαλείο να κάνει την απαραίτητη κλίση?
δείτε άλλωστε και την ρεαλιστικότητα στην αναπαράσταση του ανθρώπου ε!!!

στο επόμενο τώρα-το σκυλί είναι εντελώς κοντοπόδαρο.έχει μάτι ισομεγέθες με το αυτί του. νομίζω ότι και τα δύο στοιχεία αυτά δεν συνάδουν με σκύλο για καταδίωξη λαγού.

και τα δύο σκυλιά έχουν γυριστή ουρά βέβαια-και εδώ έχουμε και το στοιχείο ότι όλα τα πρωτόγονα σκυλιά είχαν γυριστή ουρά και έχουμε και άλλες αναπαραστάσεις όπου πάλι όλα είχαν γυριστή ουρά
Ε! αυτό λοιπόν είναι ξεκάθαρο-είχαν γυριστή ουρά! αν μάλιστα αναφέρεται και απο συγγραφείς τότε μιλάμε για επιστημονικό δεδομένο.
Για το μέγεθος όμως του αρσενικού μορίου έχουμε "καλλιτεχνική αδεία" που λέμε

Τελικά πιστεύω πως συμφωνούμε στην ουσία
απλά έκανα μία παρατήρηση (χρήσιμη κατ εμέ τουλάχιστον) ότι συχνά οι καλλιτέχνες δεν κατάφερναν ή δεν σκόπευαν καν να αναπαραστήσουν ρεαλιστικά το θέμα τους.

δεν διαφώνησα κάπου-μία γενική παρατήρηση έκανα.

περιμένω για το Βενετάκι και την σχέση του με τον Κρητικό σκύλο ,γιατί στο μυαλό μου τα είχα σχετικά με το κοκόνι και τις αλωπεκίδες

Τα στοιχεία απο μια αρχαία ζωγραφιά δε είναι ούτε εύκολο ούτε σωστό να χρησιμοποιηθούν για εκτροφικούς σκοπούς απλά μας παρέχουν αποδείξεις για την καταγωγή, τη χρήση, την αξία και κάποια χοντρικά μορφολογικά χαρακτηριστικά της πρωτόγονης αυτής φυλής όπως και προείπατε...

Με λίγα λόγια δεν παίρνουμε τις λεπτομέρειες απο τις αρχαίες εικόνες που βρίσκουμε στην Κρήτη αλλά την ουσία, οτι δηλαδή υπήρχε ενα παρόμοιο σκυλί μορφολογικά και εργασιακά (κυνηγετικής χρήσης) πριν απο 4000 χρόνια με τα γενικά χαρακτηριστικά του ίδια...

Αυτό που πιθανών να συνέδεε όμως αυτά τα αρχαία σκίτσα θα ήταν μια αρχαιολογική εκσκαφή οστών αρχαίων σκύλων που με την κατάλληλη επιστημονική βοήθεια θα μας έδιναν σημαντικές πληροφορίες για τις λεπτομέρειες εκείνες τις οποίες δεν απεικονίζουν οι ζωγραφιές σε τοίχους ή πηλινα δοχεία!

Ξεφεύγω λίγο απο το θέμα αλλά μήπως γνωρίζει κανείς τι έχει γίνει με τα οστά που βρέθηκαν στο Παλάικαστρο? Αν γνωρίζει κανείς ας δημιουργήσει μια νέα συζήτηση ωστε να μη χαλάσουμε αυτή εδω...

Τα οστά που βρέθηκαν στη Σητεία γνωρίζει ο Αλεξάνδρος Μακ Λίβρεϊ τι απέγιναν, ειναι ο Αρχαιολόγος που ανακάλυψε το πιγάδι με τους σκελετούς. Πάντως η Σίαν Γουόλ (αρχαιοζοολόγος) που τα εξέτασε η μας ειπε τότε οτι τα σκυλιά αυτά εμοιαζαν στην κατασκευή με τα σημερινά τεριέ.

σκυλιά φωλεοδύτες δηλαδή ήταν? με ίσιο μπροστινο?

οχι απαραίτητα. Σωματότυπο Τεριέ έχει και το Μπασέντζι.

Νομίζω οτι θα έπρεπε να βρούμε τους ανθρώπους (αρχαιολόγους ) αυτούς και να μας στείλουν κάποιες "γραπτές" αναφορές απο την εξέταση των σκελετών για να δούμε τελικά προς τα που πρέπει να κινηθούμε εκτροφικά... ετσι δεν ειναι κ Γιάννη?

Θα ήθελα να πω κάτι ακόμα το οποίο βέβαια ειναι υποκειμενικό και προσωπική οπτική των πραγμάτων. Το "βενετάκι" ειναι μια ονομασία που δεν την είχα ξανακούσει εκτός απο τον κ Γιάννη πριν μερικούς μήνες, παρόλο που έχω δεί ατομα απο αυτή την κοντόσωμη ποικιλία και στο κυνήγι και μάλιστα με καλές επιδόσεις! Εδω στο Ηράκλειο τα αποκαλούν πολλοί ως "ντόπια" όπως και τα υπόλοιπα δηλαδή... Μιας και δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες πως και πότε προέκυψε η ονομασία Βενετάκι εικάζω οτι πέρα απο την εξήγηση του κ Γιάννη μπορεί να προήλθε απο διάφορα άλλα αίτια, όπως για να θυμίζει νοσταλγικά τους Βενετούς όταν έφυγαν ή περιπαικτικά το ύψος των κοντών Βενετών ή ακόμα και απο τους Τούρκους που ασφαλώς δεν ειχαν και τις καλύτερες σχέσεις ούτε με τους σκύλους ούτε με τους Βενετούς και έκαναν ένα συσχετισμό, κτλ!!

Για να καταλήξω στο συλλογισμό μου, καλό θα ήταν την ποικιλλία αυτή να μη τη μάθουμε σαν Βενετάκι αλλά σαν μικρόσωμο Κρητικό σκύλο για διάφορους λόγους. Πρώτον ειναι ξενική λέξη, δεύτερον κάποιοι καλοθελητές θα σπεύσουν να αμφισβητήσουν την "Κρητική προέλευση", τρίτον σε πολλές άλλες φυλές διαχωρίζονται φυλές σε ποικιλίες με την ίδια ονομασία..

Είναι πολύ σημαντική πάντως η καλλιέργεια της συγκεκριμένης ποικιλίας την οποία απ όσο γνωρίζω προσπαθεί ο κ Γιάννης και ειδικά εαν αυτή αποδώσει εργασιακά...

αυτά τα ολίγα

Μακγκιλιβραίη Τζόζεφ Αλεξάντερ

Πληροφορίες Συγγραφέα


Ο Τζόζεφ Αλεξάντερ Μακγκιλιβραίη (Joseph Alexander MacGillivray) γεννήθηκε στο Μόντρεαλ και σπούδασε στα Πανεπιστήμια του MacGill και του Εδιμβούργου. Χρημάτισε αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Columbia και επισκέπτης καθηγητής στο Old Souls College της Οξφόρδης και στο Πανεπιστήμιο Berkeley. Από το 1980 ανασκάπτει και μελετά την Κνωσό και άλλες τοποθεσίες στην Ελλάδα, υπό την αιγίδα της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, της οποίας χρημάτισε Έφορος Κνωσού και Βοηθός Διευθυντής για αρκετά χρόνια. Συγγραφέας πολλών έργων για την αιγαιακή αρχαιολογία, ζει στο Παλαίκαστρο Κρήτης και συνδιευθύνει τις πρόσφατες ανασκαφές στην περιοχή (με τον L. A. Sackett).